Colombo

De zakenwijk van Colombo, met de regeringsgebouwen, banken en andere commerciële ondernemingen, 5-sterren hotels en warenhuizen, heet nog steeds 'Fort', want dat is wat het ooit was. Het fort van Colombo, die net als Jaffna en Galle waren echte vestingsteden.

Het werd afgebroken rond 1870 in het belang van de stedelijke ontwikkeling, al snel gevolgd door de meeste van de gebouwen binnen het oude fort. Vandaag de dag is er niets meer veel van over, maar is de vorm in een luchtfoto's en het regelmatige grid (patroon) van de straten nog zichtbaar, sommige delen van de muren, het ziekenhuis, de eenzame Delftse Poort dat nu een nutteloze doorgang is verscholen tussen moderne hoogbouw, nauwelijks herkenbare delen van het Gouverneurs Huis, en wat prullaria, zoals een lelijk en verloren gegaan magazijn in de haven.

Natuurlijk zijn vandaag de dag de historische overblijfselen, gewaar-deerd als monumenten van geschiedenis en bezienswaardigheden van toeristische belangstelling, dus de meeste van de gebouwen die wel zijn gebleven zijn onlangs gerenoveerd. De belangrijkste bevinden zich buiten het oorspronkelijke fortgebied, zoals het Dutch Period Museum en de Wolfendhal Kerk.

Na het in beslag nemen van het Portugese fort van Colombo in 1656, werd het westelijke deel door de Nederlanders gedeeltelijk gesloopt, en geherstructureerd en verbeterd en geproviteerd van de natuurlijke kracht van de ligging tussen een meer en de zee. Aan de landzijde was er een brede gracht aangesloten op het meer, die was bevolkt met krokodillen, en verder ontstond Pettah, de 'oude stad'. De oude Portugese muren en bastions waren er gesloopt. Het fort werd ontsloten met Pettah via de Koningsstraat, nu Main Street, die begon bij de Delftse Poort, of East Gate, stak de gracht over door een ophaalbrug, die liep tussen de zee en Pettah en eindigde op Kayman's Gate, waarvoor een oude Portugese poort gebruikt werd. Vanaf daar leidde de weg langs de rivier “Kelani” naar Hanwella.

Colombo

Calambo - Madakalapuva

Er waren negen bastions: Leiden, Delft en Hoorn aan de landzijde, Den Briel en Amsterdam op de Westzijde, en Rotterdam, Middelburg, Kloppenburg en Enkhuizen aan de zuidelijke kant. Aan de westkant, op een klif naar het noorden, werden twee accu's geplaatst: het Battenberg batterij en het Waterpas batterij. Aan de noordkant, beschermd door de batterijen, werd de haven, die niet veel meer was dan een open plaats, want er was geen baai hier. Als gevolg van de moesson was de haven veilig slechts van december tot april. De andere acht maanden van het jaar moesten de schepen naar Trincomalee en Galle. Aan de oostkant, kon het land tussen de gracht en de Pettah worden overstroomd door het openen van de sluis van het meer, dat nu Beira Lake wordt genoemd, en dat de Nederlanders het “Beermeer” noemden.

Het Colombo Fort was een ommuurde stad, met de administratieve en militaire gebouwen, evenals kaneel pakhuizen, molens, een parade grond, een kerk, residentiële gebouwen en stallen voor paarden en olifanten. De straten waren beplant met rijen bomen voor schaduw. De huizen zowel binnen het fort en in Pettah waren gebaseerd op de gestandaardiseerde begane grond plannen die waren ondertussen geëvolueerd van de huizen in Nederland, maar waren aangepast aan het tropische klimaat (schaduw en ventilatie). Ze hadden een uitgebreide dakbedekking, een veranda en de ramen waren gesitueerd in de schaduw, wijd gespreid metselwerk kolommen, een deur met een hoog versiert bovenlicht, een hoog plafond in de hal met openslaande deuren naar de slaapkamers en een woonkamer die leidde tot een achter veranda en een geplaveide binnenplaats met bomen, omgeven door uitstekende vleugels aan het huis. De huizen waren meestal een verdieping hoog, en hadden witgekalkte muren en rode pannendaken.

In 1694 woonden er ongeveer 400 gezinnen in Colombo, met een gemiddeld aantal van 8 personen per gezin, de slaven, die goed waren voor iets meer dan de helft van de bevolking inbegrepen. Van de resterende helft, waren 54 procent Europeanen. Veel mannen waren getrouwd met Singhalezen of gemengde Portugese vrouwen. In de 18e eeuw was deze bevolkingsgroep toegenomen tot enkele duizenden. Er waren families die voor vijf generaties op het eiland leefden. Nadat de Britten Sri Lanka overnamen bleven velen van hen werken als ambtenaar voor het Britse koloniale bestuur. Uiteindelijk vergaten zij de Nederlandse taal en leerden het Engels, maar waren en staan nog steeds bekend als de Nederlandse burgers. Ze hadden Nederlandse namen (zie Dutch Burgers) en hadden vaak heel verschillende Europese functies. Ook hadden ze vaak geld, en bezette hoge posities in de maatschappij zoals advocaten, artsen en academici, en werden gescheiden gehouden van het 'gewone volk'. Hun upper class lifestyle en 'outsider Ness' veroorzaakte een zekere wrevel tussen de Singhalezen en na het Britse tijdperk zijn de meesten van de Burgers geëmmigreerd naar Australië, de VS en Canada als gevolg van het slechte beleid van de Srilankaanse regering na de onafhankelijkheid tijdens de jaren 1950 en 60. Michael Ondaatje beschrijft het leven van de burgers in zijn autobiografische 'Running in the Family'(1983), en de Sri Lankaanse journalist Carl Muller schrijft over de 'arme neven' van de burgers in zijn trilogie 'The Jam Fruit Tree' (1993), 'Yakada Yaka'(1994) en 'Once upon a Tender'.

De kaneeltuinen die Colombo omringden in de Nederlandse periode waren al teruggekeerd naar een woestijn tijdens de Britse tijd. Britse ambtenaren hadden er hun villa's gebouwd in de tuinen dicht bij het fort, en vandaag de dag is 'Cinnamon Gardens' de naam van een modieuze wijk in Colombo, met een natuurlijke aantrekkingskracht op het moderne equivalent van de koloniale bestuurders: de diplomaten en ontwikkelingswerkers met hun 'extended gezinnen 'van bedienden.

In 1694 woonden er ongeveer 400 gezinnen in Colombo, met een gemiddeld aantal van 8 personen per gezin, de slaven, die goed waren voor iets meer dan de helft van de bevolking inbegrepen. Van de resterende helft, 54 procent Europeanen waren. Veel mannen waren getrouwd met Singalezen of gemengde Portugese vrouwen. In de 18e eeuw was deze bevolkingsgroep toegenomen tot enkele duizenden. Er waren families die leefden op het eiland voor vijf generaties. Nadat de Britten Sri Lanka overnamen bleven velen van hen werken als ambtenaar voor het Britse koloniale bestuur. Uiteindelijk vergaten zij de Nederlandse taal en leerde het Engels, maar waren en staan nog steeds bekend als de Nederlandse burgers. Ze hadden Nederlandse namen (zie Dutch Burgers) en vaak heel verschillende Europese functies. Ze hadden vaak geld, en bezette hoge posities in de maatschappij als advocaten, artsen en academici, en worden gescheiden gehouden van het 'gewone volk'. Hun upper class lifestyle en 'outsider Ness' veroorzaakt een zekere wrevel tussen de Singalezen en na het Britse tijdperk zijn de meest van de Burgers geïmmigreerd naar Australië, de VS en Canada als gevolg van het slechte beleid van de Srilankaanse regering na de onafhankelijkheid tijdens de jaren 1950 en 60's. Michael Ondaatje beschrijft het leven van de burgers in zijn autobiografische 'Running in the Family'(1983), en Sri Lankaanse journalist Carl Muller schrijft over de 'arme neven' van de burgers in zijn trilogie 'The Jam Fruit Tree' (1993), 'Yakada Yaka'(1994) en 'Once upon a Tender Tijd '.De kaneeltuinen die Colombo omringde in de Nederlandse periode waren al teruggekeerd naar een woestijn tijdens de Britse tijd. Britse ambtenaren hadden er hun villa's gebouwd in de tuinen dicht bij het fort, en vandaag de dag is 'Cinnamon Gardens' de naam van een modieuze wijk in Colombo, met een natuurlijke aantrekkingskracht op het moderne equivalent van de koloniale bestuurders: de diplomaten en ontwikkelingswerkers met hun 'extended gezinnen 'van bedienden.